عموماً نخ کاربردی در فرش دستباف که مورد رنگرزی و یا چاپ قرار می‌گیرد، ظاهری رنگی می‌یابد و یا به عبارت دیگر رنگزاهای گوناگون طی فرآیندی به داخل لیف نسج رسوخ کرده و با ایجاد پیوندی میان رنگزا و کالا، نمودی رنگی در ظاهر لیف پدیدار می‌شود. پس از ورود رنگزا به داخل لیف، ماندگاری این رنگ در داخل لیف حائز اهمیت است. ماندگاری و مقاومت رنگزا در داخل لیف در برابر عوامل خارجی مانند شستشو، نور، سایش و … بسیار حائز اهمیت است و به این ماندگاری در اصطلاح ثبات رنگی(Fastness) اطلاق می‌شود.
از جهت کالای رنگ شده، کاهش هر گونه ماندگاری رنگی در برابر عوامل فوق‌الذکر، سبب ایجاد تغییرات رنگی بر روی لیف می‌شود. این تغییرات به طور کلی سبب تغییراتی در فام (hue)، عمق (depth) و درخشندگی (brightness) می‌شود و بروز آن بر روی نسج سبب بروز مشکلات بسیاری می‌شود.
تعیین ثبات رنگزا، نقش حائز اهمیتی در ارزیابی کیفیت فرش دستباف دارد.
چنان که پیش‌تر آورده شد، اصطلاح ثبات رنگ، به مقاومت رنگزا در داخل لیف نسج در برابر عوامل خارجی اطلاق می‌شود. این عوامل خارجی به طور کلی عبارتند از ساختمان رنگزا، طرز قرارگیری رنگزا در الیاف، میزان رنگزای موجود در لیف، جنس لیف و عوامل خارجی است. ارزیابی ثبات معمولاً توسط آزمایشاتی که توسط سازمان‌های استاندارد و یا انجمن رنگرزان و شیمیدانان رنگ (SDC) بر پایه اصول علمی معرفی می‌شود، صورت می‌گیرد. نتیجه ارزیابی ثبات عموماً با دو فاکتور عددی ۵-۱ و یا ۸-۱ به طریق بصری مطابق اصول اعلام شده در این استانداردها انجام می‌شود.
این معیارها چنان که ذکر شد به دو گونه تقسیم می‌شود که یکی از این‌ها که در اصطلاح به آن معیار آبی (Blue scale) اطلاق می‌گردد، معیاری است که از جنس پشم آبی گاباردین تهیه و با عدد ۸-۱ اعلام می‌شود. این معیار تنها برای ثبات نوری کاربرد دارد و به ترتیب عدد یک تا هشت مبین پایین‌ترین و مناسب‌ترین ثبات می‌باشد. معیار دیگر که با آن اصطلاح معیار خاکستری (Gray Scale) اطلاق می‌گردد و به صورت بصری و با محدوده ۵-۱ مشخص می‌شود. این معیار در ثبات‌های شستشویی، سایشی و… کاربرد یافته است.
ارزیابی و تعیین ثبات با هر دو معیار آبی و خاکستری، با قیاس دو نمونه شاهد (مورد رنگرزی قرار گرفته و عملیات خاصی بر روی آن انجام نگرفته است) و آزمایش شده و سپس تطبیق با معیارهای مذکور به صورت بصری انجام می‌گیرد. سپس با اعلام ثبات از میان یک تا پنج و یا هشت، عددی اطلاق می‌گردد که هر یک بیانگر ضعیف‌ترین و یا بهترین ثبات خواهد بود.
