رفو – یکی از عیوب رایج فرش که پس از اتمام بافت قالی مشخص میشود، کجی فرش است. این عیب با نامساوی بودن اضلاع طولی و عرضی و در نتیجه ایجاد ظاهر نامناسب فرش قابل مشاهده است. کجی فرش عمدتاً به دلیل عدم استفاده از دار قالیبافی مناسب، چله کشی نامناسب و عدم توان و تبحر لازم بافنده هنگام پودکشی و یا کوبیدن شانه رخ میدهد.
نحوه شناسایی کجی فرش
عموماً کجی فرش به دو شکل در عرض (سره عرض) و طول (سره قد) به وجود میآید. این آسیب در عرض فرش، با عدم یکسانی پهنای فرش در قسمتهای مختلف آن قابل مشاهده است. همچنین کجی فرش در طول، به شکل یکسان نبودن طول در دو طرف آن بروز مییابد و با تا زدن عرضی فرش به طوری که دو شیرازه بر روی هم قرار بگیرند، مشخص میشود.
روش مرمت کجی فرش
به منظور ترمیم این آسیب و برگرداندان فرش به حالت طبیعی، از عملیات دارکشی و در مواد خاص به منظور رفع عیب از روش جابه جایی گرهها و رج ها استفاده میشود.
عملیات دارکشی عموماً به دو شکل مدرن و سنتی با دستگاههایی انجام میشود که به وسیله فکهای متحرک، فرش تحت کشش قرار میگیرد. سپس فرش به گیرههایی وصل و ثابت میشود و پشت آن را آب میپاشند و از زیر آن حرارت میدهند تا آب فرش تبخیر و به تدریج موجب آزاد شدن فرش و صاف شدن آن شود. در روش دیگر دارکشی که به شکلی سنتیتر انجام میشود، فرش از رو به روی بر روی تختهای پهن میشود. سپس فرش به وسیله میخ و نخ تراز به صورت مشخصی ثابت و قسمت دیگر فرش به تختهای دیگر کل شکلی هفتی دارد، وصل میشود. به مرور بر کشش این دستگاه افزوده و دستگاه باز میشود تا در نهایت دستگاه به طور کامل باز شده و فرش کاملاً صاف شود. در این زمان به پشت فرش محلولی رزینی با ترکیبی از کتیرا و سریش میزنند تا فرش به طور کامل ثابت شود.
در روش دیگر که گفته شود، مرمتگر، اقدام به باز کردن سر ریشهها میکند و در نهایت جابه جا کردن گرهها و رجها میکند تا کجی فرش به طور کامل بر طرف و در نهایت تمام طول و عرض فرش یکسان شود.